Հովսեփ  Օրբելուն   կարելի  է   դասել    առավել    հանճարեղ   այն      գիտնականների    շարքին,  որ   տվել   է   հայ   ժողովուրդը   աշխարհին:

Ակադեմկոս    Ե. Տառլե.

 

    Հուլիսի 10-ին Օրբելի եղբայրների տուն-թանգարանում Խ.Աբովյանի տուն-թանգարանի հետ համատեղ անցկացվեց միջոցառում՝ <<Միջնադարյան Հայաստանի առակները>> խորագրով`նվրված  ակադեմիկոս    Հովսեփ   Օրբելու ծննդյան 130-ամյակին: Միջոցառման  նպատակն  էր մեծացնելու   և խորացնելու հետաքրքրությունը դեպի հայ առակագրությունը, որոնց բովանդակությունը արդիական է նույնիսկ մեր օրերում: 12-13-րդ դարերում հայ գրականության մեջ առաջացած նոր բնագավառի` առակագրության  խոշորագույն   ներկայացուցիչներն   էին   Մխիթար   Գոշը և Վարդան Այգեկցին, որոնց հայտնի առակները դարձան  ակադեմիկոս Օրբելու պրպտումների  մշտական թեման:  Հայաստանի   միջնադարյան   առակներում Օրբելին ցույց տվեց, որ դրանց բովանդակությունը միայն սոցիալական անհավասարության   գաղափարով   չի սպառվում,   հարցերի այն շրջանը, որոնք իրենց    գեղարվեստական    արտացոլումն   են գտել   դրանց մեջ,   ավելի լայն են: Խ.Աբովյանի առաների ու զրույցների հավաքածուն՝ <<Պարապ վախտի խաղալիք>>, գրվել է 1838-1841թթ.. տպագրվել է 1864թ.: Աբովյանը, ժողովածուի առաջաբանում բարձր գնահատելով գրաբարը, առաջ է քաշել աշխարհաբարով ստեղծելու անհրաժեշտության հարցը  :Ժողովածուն ընդգրկում է տարբեր առակներ, որոնց միջոցով հեղինակը բարոյական խրատներ է տալիս ընթերցողին: Մեր առակագիտության մեջ Աբովյանի առակները նոր աստիճան էին իրենց թեմայով, բովանդակությամբ, նաև արվեստով: Աբովյանը առանձին ուշադրություն է դարձրել առակների գործող անձերի՝ մարդկանց ու կենդանիների տիպականացմանը: Աբովյանը առակին տվեց աշխարհիկ ու կենդանի շունչ՝ հիմնովին մաքրելով միջնադարյան մտածողության հատուկ կրոնականությունից: Միջոցառմանը մասնակցեցին Խ.Աբովյանի տուն-թանգարանի տնօրեն Վահրամ Քոսակյանը, Կոտայքի մարզի մարզպետարանի մշակույթի և սպորտի բաժնի պետ Արա Սիմոնյանը,Գրողների Ծաղկաձորի ստեղծագործական տան տնօրեն Մովսես Մանուկյանը, բանաստեղծուհի, Զինված ուժերի փոխգնդապետ Նոնա Պողոսյանը, Ծաղկաձորի միջնակարգ և արվեստի դպրոցների ուսուցչուհիներ Վարդուհի Պետրոսյանը, Ժասմենա Տոնյանը, Գայանե Թանգյանը և այլոք: Իրենց խոսքով հանդես եկան Օրբելի եղբայրների տուն-թանգարանի գիտաշխատող Գերասիմ Մկրտչյանը, Խաչատուր Աբովյանի տուն-թանգարանի տնօրեն Վահրամ Քոսակյանը,ով իր խոսքում կարևորեց երկու թանգարանների համագործակցությունն, ինչպես նաև անդրադարձավ օրվա խորագրին:Խ.Աբովյանի տուն-թանգարանի կրտսեր գիտաշխատող Աննա Մարալյանն էլ հանդես եկավ <<Աբովյանը՝ առակագիր>> զեկույցով, ինչպես նաև ելույթ ունեցան Ծաղկաձոր քաղաքի արվեստի  դպրոցի սաները, ովքեր ներկայացրեցին  Մխիթար Գոշի, Վ.Այգեկցու և խ.Աբովյանի առակները՝ <<Արջն ու աղվեսը>>,<<Քաջարի զինվորը>>,<<Էշն ու շունը>>,<<Եկեղեցին ու ջրաղացը>>,<<Կապիկն ու ձկնորսը>>,<<Հորթն ու խոզը>>,<<Ծառերն ու կացինը>> :  Միջոցառումն ավարտվեց սուրճի սեղանի շուրջ՝ ջերմ մթնոլորտում: